Ξωκλήσια διάσπαρτα στους ελαιώνες, παλαιοχριστιανικές βασιλικές, βυζαντινά μοναστήρια ίδια με φρούρια. Οι πηγές αναφέρουν ότι οι μοναχοί που έφυγαν από την Κωνσταντινούπολη τον 9ο αιώνα, λόγω της εικονομαχικής έριδας, βρήκαν καταφύγιο στη Λέσβο και θεμελίωσαν λαμπρές μονές. Σήμερα, το νησί είναι ένας από τους πιο γνωστούς προορισμούς για εκκλησιαστικό τουρισμό. Οι εκκλησίες και οι μονές αμέτρητες, εδώ περιγράφουμε ένα ελάχιστο ενδεικτικό δείγμα.
Με αμέτρητα μνημεία από τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή εποχή, μοναδική εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και τέχνη, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια μαρτυρούν την πλούσια θρησκευτική κληρονομιά της Λέσβου.