Μανταμάδος
Μανταμάδος, Άγιος Στέφανος, Κάπη, Πελόπη, Κλειώ-Τσόνια
Μανταμάδος
Το γοητευτικό χωριό Μανταμάδος βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού σε μια κοιλάδα, μη ορατή από τη θάλασσα, 37 χιλιόμετρα βόρεια της Μυτιλήνης. Δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση αρκετών παραθαλάσσιων χωριών της περιοχής, ως αποτέλεσμα επανειλημμένων επιδρομών από πειρατές κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Οι κάτοικοι που κάποτε ζούσαν στις γύρω παραθαλάσσιες περιοχές αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και εγκαταστάθηκαν γύρω από την περιοχή του παλιού ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ο οποίος θεωρείται προστάτης του νησιού αλλά και ο πολιούχος της Πολεμικής Αεροπορίας. Το χωριό λέγεται ότι πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη «μαντεμάδων» που υποδηλώνει την ιδιότητα των ανθρώπων που δούλευαν το «μαντέμι» και μάλιστα απέναντι στα νταμάρια της περιοχής του Αϊβαλιού. Μια άλλη εκδοχή για το πώς πήρε το όνομά του ο Μανταμάδος, προέρχεται από τη λέξη «μαντάδες» που σημαίνει, στην τουρκική γλώσσα, οι κτηνοτρόφοι γέρικων βοδιών! Η κτηνοτροφία και κυρίως η εκτροφή βοοειδών, είναι μια ενασχόληση που συνεχίζεται ακόμη σε όλη την ευρύτερη περιοχή, από τους κατοίκους εκεί.
Ο θρύλος λέει ότι το παλιό μοναστήρι λεηλατήθηκε από Σαρακηνούς πειρατές, προς το τέλος της πρώτης χιλιετίας. Όλοι οι μοναχοί σφαγιάστηκαν, εκτός από έναν, το δόκιμο καλογεροπαίδι, Γαβριήλ. Καθώς οι πειρατές έφευγαν, ο δόκιμος σκαρφάλωσε στην σκεπή του μοναστηριού για να βεβαιωθεί ότι οι πειρατές είχαν φύγει. Ωστόσο, οι πειρατές τον παρατήρησαν από μακριά και επέστρεψαν για να τον σκοτώσουν. Σε αυτό το σημείο της ιστορίας ο Αρχάγγελος Μιχαήλ κάνει το θαύμα του! Η σκεπή του ναού μετατράπηκε σε φουρτουνιασμένη θάλασσα και το σπαθί του Αρχαγγέλου έβγαζε φωτιές ενώ η μορφή του ήταν αγριωπή! Η αναπάντεχη εμφάνισή του μπροστά στους Σαρακηνούς, τους ανάγκασε να υποχωρήσουν με τρόμο. Χάρη σε αυτό το θαύμα από τον Αρχάγγελο, ο μοναχός επέζησε. Από βαθύ σεβασμό, που είδε τον Αρχάγγελο Μιχαήλ «Ταξιάρχη», ο δόκιμος καλόγερος μάζεψε το χώμα που ήταν βουτηγμένο στο αίμα των μαρτύρων αδελφών του, έφτιαξε πηλό και σχημάτισε μια ανάγλυφη εικόνα που απεικόνιζε τη γλυκιά μορφή του Αρχαγγέλου της οποίας το σκούρο αιμάτινο χρώμα της, μέχρι και σήμερα, παραμένει αναλλοίωτο και ζωντανό, μακριά από τον νόμο της φθοράς και του χρόνου, όπως την βλέπουμε να εκτίθεται σήμερα μέσα στην εκκλησία! Κάθε χρόνο, δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα, άνθρωποι από όλο τον κόσμο αποτίνουν φόρο τιμής στον Αρχάγγελο Μιχαήλ «Ταξιάρχη» καθώς ξεκινούν ένα ταξίδι από όλες τις γωνιές του νησιού με τα πόδια για να ανάψουν μια λαμπάδα και να πουν μια προσευχή εδώ.
Ο Μανταμάδος είναι γνωστός για τα εξαιρετικά αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα του, καθώς και για τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το τυρί (Λαδοτύρι, Γραβιέρα, φρέσκια μυζήθρα και φέτα) και το γιαούρτι, φτιαγμένο με τον αυθεντικό τρόπο μέσα στα παραδοσιακά πήλινα δοχεία, τις λεγόμενες «γραγούδες». Επιπλέον, είναι ένα φημισμένο κέντρο κεραμικής και λαϊκής τέχνης. Περπατώντας στους δρόμους του Μανταμάδου, θα ανακαλύψετε παραδοσιακά καταστήματα κεραμικής με αγγειοπλάστες να εργάζονται στους τροχούς τους δημιουργώντας ή ζωγραφίζοντας τα νέα έργα τέχνης, στα περίφημα εργαστήριά τους. Στα καταστήματα –εργαστήρια κεραμικής τέχνης θα βρείτε τα ξακουστά για το δροσερό νερό που προσφέρουν, «μανταμαδιώτικα κ’μάρια».
Σε κοντινή απόσταση από τον Μανταμάδο, θα βρείτε τον διατηρητέο αγγειοπλαστικό οικισμό του Αγίου Στεφάνου και το εργαστήριο του Δημήτρη Κουβδή με τα παραδοσιακά καμίνια. Είναι ο τελευταίος γνωστός αγγειοπλάστης που εξακολουθεί να μαζεύει ντόπιο πηλό και να τον ψήνει σε πετρόχτιστο, εξωτερικό φούρνο, καίγοντας ξύλο και κουκούτσια ελιάς. Κοντά στο εργαστήριό του θα βρείτε το καταπληκτικό εκκλησάκι του Αγίου Στεφάνου, μοναδικό για τη βυζαντινή αρχιτεκτονική του. Οι λάτρεις της φύσης θα εκπλαγούν από την ομορφιά των τοπικών παραλιών και μπορούν να επισκεφτούν, με βάρκα, τα κοντινά νησάκια Τοκμάκια, ένα σύμπλεγμα ηφαιστειακών νησίδων απέναντι από το Μανταμάδο και προσβάσιμο μόνο με βάρκα. Στα νησάκια αυτά, θα νιώσετε ότι βρίσκεστε σε εξωτικά νησιά, λόγω της λευκής άμμου και των γαλαζοπράσινων νερών τους. Αν σας ενδιαφέρει η εξερεύνηση του βυθού κολυμπώντας με αναπνευστήρα ή οι καταδύσεις, το ψάρεμα, η παρατήρηση πουλιών ή απλά η ηλιοθεραπεία, τα Τοκμάκια, είναι ιδανικός προορισμός για εσάς. Εκεί, οι μόνοι κάτοικοι είναι θορυβώδεις γλάροι, κορμοράνοι και αγριοκάτσικα. Οι παραλίες του Ασπροποτάμου, της Πεδής, της Χρυσής Άμμου ή της Καμήλας ,όπως αλλιώς λέγεται, θα σας εντυπωσιάσουν επίσης! Ένα σκηνικό αλλιώτικο, απομονωμένο, εξωτικό, με νησάκια και φυσική σκιά από κέδρους, πεύκα και ελιές.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου των βροχών, οι λάτρεις της φύσης πρέπει να επισκεφθούν τον καταρράκτη Μαν’ Κάτσα, ο οποίος σχηματίζεται στο ρέμα του Ασπροπόταμου κοντά στον οικισμό της Πεδής. Τα νερά του Ασπροπόταμου πέφτουν απότομα από ένα γκρεμό ύψους 15 περίπου μέτρων σχηματίζοντας μία φυσική εκβάθυνση. Αν σας αρέσει η πεζοπορία, το μονοπάτι που οδηγεί κάτω στον καταρράκτη, είναι υπέροχη διαδρομή! Η ονομασία του, σημαίνει «μανιασμένη σάρκα» και προήλθε από το θρύλο μιας βοσκοπούλας, που ζούσε παλιά στην περιοχή, μόνη της .Η βοσκοπούλα παράσερνε σε «διονυσιακό» χορό, πάνω από τον καταρράκτη, τα αγροτόπαιδα της περιοχής και τα γκρέμιζε από τα βράχια ,ρίχνοντας τα στον λάκκο του Μαν’Κάτσα!
Ο Μανταμάδος προσφέρει αρκετά μονοπάτια για ποδηλασία, τρέξιμο και πεζοπορία κατά μήκος της παραλίας σε κοντινή απόσταση. Απολαύστε τον τόπο, εξερευνώντας αυτό το υπέροχο μέρος!
Κάπη, Πελόπη, Κλειώ
Η Πελόπη ή Γέλια, η Κάπη και η Κλειώ είναι καθαρά αγροτικά και κτηνοτροφικά χωριά. Εδώ, θα νιώσετε πόσο φιλικοί και φιλόξενοι είναι οι ντόπιοι!
Ο οικισμός της Κάπης δεν απέχει πολύ από τον Μανταμάδο. Το όνομα αυτού του χωριού προέρχεται από τη λέξη “κάπες”, έτσι λεγόταν τα καπνά που καλλιεργούσαν εδώ οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η άλλη άποψη για το πως πήρε το χωριό το όνομά του συνδέεται άμεσα με το ψυχρό κλίμα της περιοχής κατά τον χειμώνα και την χρήσης «κάπας» που ήταν το πανωφόρι των βοσκών.
Ένας μικρός δρόμος οδηγεί στο γραφικό του λιμανάκι «Γενί Λιμάνι» , έναν όμορφο οικισμό όπου εκτός από το κολύμπι στα κρυστάλλινα νερά, μπορείτε να απολαύσετε και φρέσκο ψάρι στις ψαροταβέρνες του.
Στα δυτικά, θα συναντήσετε την ορεινή Πελόπη ή Γέλια όπως ονομάστηκε το χωριό αφού απαλλάχθηκαν από την παρουσία των πειρατών που τόσο τους ταλαιπωρούσαν. Η ζωή των κατοίκων της περιοχής ήταν πλέον γεμάτη από χαρά και…Γέλια. Εκεί μπορείτε να θαυμάσετε νεοκλασικά αρχοντικά. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο βασιλιάς Πέλοπας πέρασε από αυτό το χωριό. Είναι πατρίδα του άλλοτε υποψηφίου προέδρου των Δημοκρατικών, Μιχαήλ Δουκάκη, για τις προεδρικές εκλογές της Αμερικής. Η Πελόπη είναι και γενέτειρα της βραβευμένης με Όσκαρ ηθοποιού Ολυμπίας Δουκάκη. Στο χωριό της Πελόπης, επισκεφθείτε την τοπική λαογραφική συλλογή που θα βρείτε στο πρώην δημοτικό σχολείο. Γύρω από το χωριό της Πελόπης, οι λάτρεις της φύσης θα απολαύσουν μια πεζοπορία και θα ανακαλύψουν απομεινάρια νερόμυλων, το μονότοξο πέτρινο γεφύρι κοντά στο νεκροταφείο ή για περισσότερες προκλήσεις, πεζοπορία μέχρι την κορυφή του Προφήτη Ηλία για την πιο εκπληκτική θέα 360° σε όλο το νησί!
Ο τραχανάς, το σπέσιαλ ψωμί, το μέλι και το τυρί είναι τοπικά προϊόντα που παρασκευάζονται παραδοσιακά. Το μέλι εδώ, το οποίο μπορείτε να το προμηθευτείτε μόνο από μικρούς τοπικούς παραγωγούς, έχει άριστη ποιότητα, ξεχωριστή γεύση και άρωμα. Επίσης, μην παραλείψετε να δειπνήσετε σε κάποια από τις τοπικές ταβέρνες και να δοκιμάσετε τους τοπικούς μεζέδες και ντόπια κρεατικά αν είστε λάτρεις του κρέατος, τα οποία πραγματικά έχουν άλλη γεύση λόγω των αγνών υλικών με τα οποία τρέφονται τα ζώα.
Η παραλία Τσόνια είναι ένα μυστικό στολίδι στα βόρεια του νησιού κοντά στη Κλειώ , με μήκος σχεδόν 500 μέτρα και αποτελείται κυρίως από κοκκινωπή άμμο με ψιλό βότσαλο. Είναι μια ωραία ακρογιαλιά με κρυστάλλινα νερά. Χαρακτηριστικό της είναι τα δελφίνια που υπάρχουν στη γύρω περιοχή. Η παραλία είναι ιδανική για όσους αναζητούν μια χαλαρή ατμόσφαιρα, για οικογένειες αλλά και για όσους ανοίξει η όρεξή τους…στα Τσόνια υπάρχουν εξαιρετικές ταβέρνες για ψαρομεζέδες και αυθεντικό τοπικό φαγητό!
Μανταμάδος
| 1. Το μοναστήρι του Αρχαγγέλου Ταξιάρχη – Μάθετε για την εικόνα του Ταξιάρχη και πώς δημιουργήθηκε! | |
| 2. Το λουκουματζίδικο στην αυλή, ακριβώς έξω από τη Μονή Αρχαγγέλου Ταξιάρχη. | |
| 3. Το Λαογραφικό Μουσείο Μανταμάδου. | |
| 4. Τα εργαστήρια των διαφόρων ντόπιων αγγειοπλαστών στον Μανταμάδο. | |
| 5. Το εργοστάσιο παραγωγής τυριών και γιαουρτιού και οι τοπικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί. | |
| 6. Ο καταρράκτης του Μαν’ Κάτσα την περίοδο των βροχών. Μιλήστε με τους ντόπιους και μάθετε για τους τοπικούς μύθους γύρω από τον καταρράκτη. | |
| 7. Η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου χτισμένη το 1750. | |
| 8. Το Πολιτιστικό Κέντρο Μανταμάδου, που ήταν ένα κοινοτικό ελαιοτριβείο που χτίστηκε γύρω στο 1911. Κάθε Αύγουστο πραγματοποιείται εκεί μια σημαντική έκθεση κεραμικής που εκθέτει έργα ντόπιων καλλιτεχνών, καθώς και καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα αλλά και από διάφορα σημεία της Ευρώπης και Τουρκίας, τονίζοντας τη σημασία της παράδοσης της αγγειοπλαστικής στη Λέσβο. |
Άγιος Στέφανος
| 1. Ο διατηρητέος οικισμός αγγειοπλαστών του Αγίου Στεφάνου και το εργαστήριο του Δημήτρη Κουβδή με τα παραδοσιακά καμίνια. | |
| 2. Το παρεκκλήσι του Αγίου Στεφάνου, μοναδικό για τη βυζαντινή του αρχιτεκτονική. | |
| 3. Τα νησάκια Τοκμάκια στα οποία μπορείτε να φτάσετε με βάρκα από την γύρω περιοχή ή με καραβάκι από τον Μόλυβο. | |
| 4. Ανακαλύψτε τις καταπληκτικές αμμώδης παραλίες και τα κρυστάλλινα νερά της περιοχής τα οποία μπορείτε να απολαύσετε– Χρυσή Άμμος ή Καμήλα, Ασπροπόταμος, Πεδή, καθώς και πολλές άλλες! |
Τσόνια
| 1. Ψαροταβέρνες και καφέ-μπαρ που πλαισιώνουν την αμμώδη παραλία στα Τσόνια. | |
| 2. «Παλιόκαστρο» – ερείπια βυζαντινού φρουρίου μεταξύ Τσόνια και Κλειώ. |
Κλειώ
| 1.Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας με το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα και τα ιερά σκεύη. |
Κάπη
| 1. Το Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο Κάπης που στεγάζεται στο αρχοντικό «Μπολιούρη». | |
| 2. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο κέντρο του χωριού. | |
| 3. Τα παραδοσιακά μαγαζιά και ταβέρνες με γεύσεις τοπικής ελληνικής κουζίνας, μαγειρεμένα με ντόπια υλικά | |
| 4. Το ψαρολίμανο Γενί- Λιμάνι με τις ψαροταβέρνες του. |
Πελόπη
| 1. Ο Προφήτης Ηλίας. Η τελειότερη ώρα να βρίσκεστε εκεί είναι κατά το ηλιοβασίλεμα, με θέα όλο το νησί! | |
| 2. Η Λαογραφική Συλλογή που βρίσκεται στο πρώην Δημοτικό Σχολείο Πελόπης. | |
| 3. Ο παραδοσιακός φούρνος της Πελόπης με το καταπληκτικό ψωμί του. | |
| 4. Τα μονοπάτια πεζοπορίας και οι νερόμυλοι. | |
| 5. Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι κοντά στο νεκροταφείο. |
Απολαύστε πεζοπορία, ποδηλασία, κολύμπι, εκδρομές με σκάφος, ψάρεμα, αναρρίχηση, παρατήρηση πουλιών και πολλά άλλα!
